Краткое введение в финский язык

Грамматика к Suomea, olkaa hyvä! Oppitunti 7

1. Внешне-местный падеж Adessiivi

---

Адессив указывает на то, что находится на какой-то поверхности, на открытой плоскости и указывает на место, где (на чём) происходит событие, действие.

Адессив отвечает на вопросы Missä? Millä? (Где? На чём?)

Показателем адессива является суффикс -lla; -llä.

• Mitä keittoa teillä on tänään?

Адессив употребляется для указания принадлежности:

• Meillä on tänään sienikeittoa ja kalakeittoa.
• Onko teillä paistettua lohta?
• Onko sinulla nälkä?
• Minulla on kova nälkä.
• Mitä keittoa teillä on tänään?

А также адессив употребляется при указании времени суток (утро, день, вечер):

• Minä syön yleensä aamulla puuroa ja voileipää.
• Minä ei voi syödä aamulla puuroa, vaikka tiedän että se on terveellistä.
• Minä ei voi juodä kahvia aamulla, mutta ilman puuroa en voi olla

2. Вопросительная частица -ko

---

В финском языке интонация подчеркивается редко, а ударение всегда одинаково - на первый слог. Поэтому чтобы передать вопрос используется вопросительная частица -ko.
В вопросительном слове частица -ko добавляется к основе после личного окончания.

• Onko sinulla nälkä?
• Mennäänkö syömään?
• Onko teillä paistettua lohta?
• Onko kalan kanssa keitettyjä perunolta?
• Оnko sinun lohesi hyvää?

Ollako vai eikö olla? - Быть или не быть?

3. Partitiivi. Частичный падеж

---

Партитив - выражает часть целого или в каком-нибудь отношении.

Частичный падеж отвечает на вопросы:

 Ketä ? Keltä ? (Кого? Что?),
 Mitä (Чего? Что?).

-a (ä) - окончание партитива в единственном числе.
-ta (tä) - окончание партитива во множественном числе.

• Minä syön yleensä aamulla puuroa ja voileipää.
• Minä ei voi syödä aamulla puuroa, vaikka tiedän että se on terveellistä.
• Aamuisin yleensä minä syön juusto- tai makkaravoileipää ja hedelmiä.
• Minä ei voi juodä kahvia aamulla, mutta ilman puuroa en voi olla.
• Minä taas voin olla ilman puuroa, mutta en ilman kahvia.
• Minä otan sienikeittoa.
• Ja minä otan kalakeittoa.
• Onko teillä paistettua lohta?
• Minä otan sitä. 
• No, minä otan niitä.
• Kahvia tai teetä.

4. Падеж отсутствия. Abessivi

---

Abessiivi (абессив) - падеж отсутствия, соответствует в русском языке родительному падежу с предлогом без.

Образуется путём добавления окончания –tta/-ttä и в единственном и множественном числе.

Abessiivi (абессив) выражает:

1) отсутствие чего-либо:

lakitta - без шапки
rahatta - без денег
vedettä - без воды
syyttä - без причины; напрасно ( syyttä suotta)
pitkittä puheitta - без долгих разговоров

2) то, без чего (mitä ilman) совершается действие

Hän lähti matkalle rahatta. - Он отправился в поездку без денег.
On parempi elää velatta. - Лучше жить без долга.

3) имеет застывшие идиоматические обороты:

muitta mutkitta - как ни в чём ни бывало
pitemmittä puheitta - без лишних слов
syyttä suotta - без причины, напрасно

В современном финском языке этот падеж обычно заменяется партитивом с предлогом ilman.

ilman + Partitiivi

työttä = ilman työtä - без работы
kirjoitta = ilman kirjoja - без книг

Ilman muuta. - без сомнений, точно, (без других)

• Minä ei voi juodä kahvia aamulla, mutta ilman puuroa en voi olla.
• Minä taas voin olla ilman puuroa, mutta en ilman kahvia.

Существительное отвечает на вопрос: 

kenettä ? ilman ketä ? - без кого?,
ilman mitä ? - без чего ? (yksikkö),
keittä ? - без кого ? (monikko)

Прилагательное отвечает на вопрос:

millaisetta ? ilman millaista ? - без которого ?, без какого ?,
kummatta ? - без которого из? (yksikkö),
millaisitta ?- без каких?, без которых? (monikko)

Личные местоимения принимают форму:

minä:  minutta = ilman minua - без меня
sinä:  sinutta = ilman sinua - без тебя
hän:  hänettä = ilman häntä - без него
me:  meittä = ilman meitä - без нас
te:  teittä = ilman teitä - без вас
he:  heittä = ilman heitä - без них

Указательные местоимения принимают форму:

tämä: tättä = ilman tätä - без этого
nämä: näittä = ilman näitä - без этих
tuo: tuotta = ilman tuota - без того
nuo: noitta - ilman noita - без тех
se: settä - ilman sitä - без этого
ne: niittä - ilman niitä - без этих

Обратите внимание: Чередования в основе (k-p-t) при добавление окончания происходит всегда в единственном числе (yksikkö) и во множественном числе (monikko).

äiti - äidittä (yksikkö) – äideittä (monikko)

punainen – punaisetta – punaisitta

velka – velatta – veloitta

helppo – helpotta – helpoitta

Материал к уроку

---

• Suomea, olkaa hyvä! Oppitunti 7 (урок)
• Слова и фразы к Suomea, olkaa hyvä! Oppitunti 7

Suomea, olkaa hyvä! Oppitunti 7

---

Dialogit

---

Mitä sinä syöt aamiaiseksi?	Что ты ешь на завтрак?
Minä syön yleensä aamulla puuroa ja voileipää.	Я ем обычно утром кашу и бутерброд (масло с хлебом).
Mitä sinä juot?	Что ты пьешь?
Appelsiinimehua.	Апельсиновый сок.
Minä ei voi syödä aamulla puuroa, vaikka tiedän että se on terveellistä.	Я не могу есть утром кашу, хотя знаю что это полезно.
Mitä sinä sitten syöt?	Что ты тогда ешь?
Aamuisin yleensä minä syön juusto- tai makkaravoileipää ja hedelmiä.	Утром обычно я ем сырный или колбасный бутерброд и фрукты.
Mitä sinä juot?	Что ты пьешь?
Kahvia tai teetä.	Кофе или чай.
Minä ei voi juodä kahvia aamulla, mutta ilman puuroa en voi olla.	Я не могу пить кофе утром, но без каши не могу быть.
Minä taas voin olla ilman puuroa, mutta en ilman kahvia.	Я опять могу быть без каши, но не без кофе.

Onko sinulla nälkä?	Ты голодна (Есть ли у тебя голод)?
Kyllä. Minulla on kova nälkä.	Да. Я сильно голодна.
Kello on jo puoli yksi. On luonasaika. Mennäänkö syömään?	Времени уже половина первого. Обеденное время. Пойдем ли поесть?
Mennään vain.	Пойдем.

Päivää. Ruokalista, olkaa hyvä.	(Доброго) дня. Меню, пожалуйста.
Kiitos. Mitä keittoa teillä on tänään?	Спасибо. Какой суп у вас есть сегодня?
Meillä on tänään sienikeittoa ja kalakeittoa.	У нас есть сегодня грибной суп и рыбный суп.
Minä otan sienikeittoa.	Я возьму грибной суп.
Ja minä otan kalakeittoa.	И я возьму рыбный суп.
Onko teillä paistettua lohta?	Есть ли у вас жареный лосось?
On. Se on olkein hyvää.	Есть. Он очень хороший .
Minä otan sitä. Onko kalan kanssa keitettyjä perunolta?	Я возьму его. Есть ли с рыбой варенная картошка?
Valitettavasti tänään ei ole keitettyjä perunolta, mutta paistettuja perunolta on.	К сожалению, сегодня нет варенной картошки, но жаренная картошка есть.
No, minä otan niitä.	Ну, возьму это.
Minä myös.	Я тоже.

Tämä sienikeitto on kuumaa, mutta maukasta.	Этот грибной суп горячий, но вкусный.
Kalakeitto on myös kuumaa. Ja hiukan liian suolaista.	Рыбный суп тоже горячий. И немного слишком соленый.
Hyvää ruokahalua.	Приятного аппетита (едахотения).

Оnko sinun lohesi hyvää?	Является ли твой лосось хорошим?
Kyllä, lohi on hyvää, eikä se ole liian suolaista. Perunat ovat liian rasvaisia.	Да, лосось хороший, не слишком соленый. Рыбный суп тоже горячий. Картофель слишком жирный.

Материал к уроку

---

• Слова и фразы к Suomea, olkaa hyvä! Oppitunti 7
• Грамматика к Suomea, olkaa hyvä! Oppitunti 7

Видеокурсы

---

• Все эпизоды видеокурса финского языка Suomea, olkaa hyvä!
• Kuulostaa hyvältä
• Elämä on mukavaa
• Supisuomea

Другие разделы блога

---

• Песни
• Статьи и заметки
• Разговорник и слова
• Встроенные флешкарты
• Флешкарты для Anki
• Параллельные тексты

Слова и фразы к Suomea, olkaa hyvä! Oppitunti 7

---

syödä	есть
syön	ем
juoda	пить
juon	пью
aamu	утро
aamulla	утром
päivällä	днём
illalla	вечером
ilta	вечер
aamuisin	по утрам
aamiaiseksi	на завтрак
yleensä	обычно
puuro	каша
Syön puuroa	Ем кашу
voileipä	бутерброд
Syön voileipää	Ем бутерброд
appelsiinimehu	апельсиновый сок
Juon appelsiinimehua	Пью апельсиновый сок
juusto	сыр
juustovoileipä	бутерброд с сыром
makkara	колбаса
makkaravoileipä	бутерброд с колбасой
Se on terveellistä	Это полезно
tietää	знать
tietän	знаю
että	что
Terveellistä ruokaa	Здоровая (полезная) пища
Minulla on nälkä	Я голодный (У меня есть голод)
kova nälkä	сильный (жесткий) голод
lounasaika	обеденное время
Mennäänkö syömään?	Пойдем поедим?
Mennään vain	пойдем
tarjoilija	официант
ruokalista	меню
Olkaa hyvä	Пожалуйста
keitto	суп
Mitä keittoa teillä on tänään?	Какой суп у вас есть сегодня?
kalakeitto	уха
sienikeitto	грибной суп
Minä otan sienikeittoa	Я возьму грибной суп
paistettu lohi	жареный лосось
paistettua lohia	жареного лосося
Se on olkein hyvää	Это действительно хороший
valitettavasti	к сожалению
se	это, то
sitä	того
kalan kanssa	с рыбой
paistetut perunat	жареная картошка
keitetyt perunat	вареная картошка
kuuma	горячий
kylmä	холодный
maukas	вкусный
suolaista	соленый
Lohi on ihanaa.	Лосось чудесный.
Perunat ovat minusta hyvää.	Картофель по-моему хороший.

Материал к уроку

---

• Suomea, olkaa hyvä! Oppitunti 7 (урок)
• Грамматика к Suomea, olkaa hyvä! Oppitunti 7

Erkki Junkkarinen- Yksinäinen harmonikka

---

Текст финской версии песни	Оригинальный текст	Перевод оригинального  текста
Kylä vaipuu jo yöhyen valtaan, äänet taukoo, ei tuiketta näy. Jostain haitarin ääni vain kantaa. Siellä kaihoten soittaja käy. Jostain haitarin ....	Снова замерло всё до рассвета, Дверь не скрипнет, не вспыхнет огонь, Только слышно  - на улице где-то Одинокая бродит гармонь.	Taas kuoli kaikki ennen aamunkoita. Ovi ei narisi, ei leimahda tuli. Vain kuuluu - kadulla jossain,  yksinäinen kuljeksii haitari.
Milloin niityllä veräjän luota, vuoroin hiljaa ja selvään se soi. On kuin ystävää armasta nuorta, ei vaan mistään nyt löytää hän voi. On kuin ystävää arm....	То пойдёт на поля,за ворота, То обратно вернётся опять, Словно ищет в потёмках кого-то И не может никак отыскать.	Menee pellolle veräjän taakse, takaisin palaa taas. Ikään kuin etsien pimeästä jotain, eikä voi mitenkään löytää.
Öinen tuulonen vienosti henkää, kukkii kauniina omenapuu. Sano pois, sinä soittaja sentään, ketä kutsuvi soittosi tuo. Sano pois sinä ....	Веет с поля ночная прохлада, С яблонь цвет облетает густой... Ты признайся - кого тебе надо, Ты скажи, гармонист молодой.	Puhaltaa pellolta öinen viileis, omenapuuta väri pukee paksu... Tunnusta - ketä sinä tarvitset, sano, hanuristi nuori.
Kuka tietää, vaikk lähellä aivan sydän tyttösi oottaen lyö. Miksi häiritset neitosten rauhaa, yksin harhailet hämyssä yön? Miksi häritset neit...	Может, радость твоя недалёко, Да не знает - её ли ты ждёшь... Что ж ты бродишь всю ночь одиноко, Что ж ты девушкам спать не даёшь?	Ehkä ilosi sinun ei ole kaukana, ei tiedä - häntäkö odotat... Miksi kuljet koko yön yksinäinen, miksi tyttöjen nukkua et anna?

---

Одинокая гармонь

Слова оригинального текста : М. Исаковский
Музыка: Б. Мокроусов

Vladimir Vysotski - Ystävän laulu

Владимир Семенович Высоцкий родился 25 января 1938. Сегодня ему бы исполнилось 80 лет...
"Песня о друге" на финском языке: